قالب ریژه ریخته گری شمش طلا
قالب ریژه ریخته گری شمش طلا

قالب ریژه ریخته گری شمش طلا چیست؟

ریخته گری به طور کلی به عنوان فرآیند تبدیل یک ماده مذاب به یک شکل خاص با استفاده از یک قالب تعریف می شود. شمش‌های طلا و نقره باید در قالب‌های شمش طلا شکل بگیرند. فلزات گرانبها قبل از ذخیره، فروش، سرمایه گذاری یا تبدیل برای مصارف دیگر باید در قالب ریخته شوند.

قالب های شمش طلا دارای این ویژگی های استثنایی هستند. مقاومت حرارتی عالی، مقاومت در برابر خوردگی، هدایت حرارتی خوب، مقاومت در برابر اسیدیته و قلیاییت، مقاوم در برابر ضربه، صرفه جویی در انرژی و شمش ها پس از ریخته گری به راحتی قابل جابجایی هستند. شمش های ریخته گری شده با ریژه کیفیت و ماندگاری بالایی دارند.

قالب های ریخته گری شمش طلا به طور گسترده در ریخته گری، متالورژی، صنایع شیمیایی، مکانیکی و برق استفاده می شود. همچنین در قالب ریخته گری پیوسته، قالب ریخته گری تحت فشار، قالب گیری شیشه، قالب تف جوشی، قالب ریخته گری گریز از مرکز، ذوب طلا و نقره قابل استفاده است.

ریخته گری شماتیک شمش طلا در ریژه
ریخته گری شماتیک شمش طلا در ریژه
ذوب مستقیم در ریژه
ذوب مستقیم در ریژه

اشکال ریژه های چدنی

قالب ریژه یا اصطلاحا قالب ذوب طلا در انواع مختلفی ریخته گری میشوند که به عنوان قالب شمش آلومینیوم و فلزاتی مانند نقره، مس، برنج و… نیز در برخی موارد استفاده میشود. از انواع قالب های ریخته گری چدنی میتوان به ریژه های شمشی، ریژه شیار دار، ریژه ایستاده، ریژه چهار طرفه، ریژه کشویی، ریژه کتابی، قالب سکه زنی و …اشاره کرد.

انواع قالب های ریخته گری

1. قالب چدن

ریژه های چدن معمولاً از چدن خاکستری تشکیل می‌شوند، زیرا مقاومت خوبی در برابر تغییرات دمایی مکرر دارند. قالب‌های چدن برای ریخته‌گری فلزات گرانبها و غیرآهنی به شکل‌های مستطیلی استفاده می‌شوند. دمای کار قالب چدنی بین 1250 تا 1300 درجه سانتیگراد می باشد.

ریژه های چدنی هم در جواهرسازی وهم در فلزکاری مورد استفاده قرار میگیرد. این ریژه ها برای مذاب نقره، طلا، مس، برنج، آلومینیوم و فلزات گرانبها مورد استفاده قرار میگیرد.

ضریب انبساط حرارتی چدن کمتر از فولاد است، در نتیجه فولاد در هنگام انجماد بیشترمنقبض می شود که خارج کردن شمش از قالب میله ای چدنی را آسان تر می کند. دیواره های داخلی قالب توسط قیر یا کربن ریز پوشیده شده است. مواد پوشش داده شده در طول انجماد تجزیه می شوند که از چسبیدن شمش های منجمد شده به دیواره های داخلی قالب جلوگیری می کند.

Cast-iron-mold
Cast-iron-ingot mold

2. قالب سرامیکی

قالب های سرامیک نیز برای ریخته گری برخی فلزات استفاده میشود.

مزایای اصلی قالب های سرامیکی عبارتند از: الگوی قابل استفاده مجدد، تلورانس های ابعادی نزدیک، متقاطع نازک و اشکال پیچیده را می توان ریخته گری کرد. از معایب اصلی میتوان به مقرون به صرفه بودن صرفا برای تولیدات کوچک تا متوسط ​​عدم قابلیت استفاده مجدد اشاره کرد. فلزات آهنی و غیرآهنی با دمای بالا معمولاً با این فرآیندها ریخته گری می شوند، مواد دیگری که می توانند ریخته گری شوند عبارتند از: آلیاژهای آلومینیوم، مس، منیزیم، تیتانیوم و روی.

Ceramic-mold
Ceramic-mold

3. قالب گرافیت

قالب های شمش طلا Superbmelt از گرافیت با کیفیت بالا ساخته شده اند که به طور ویژه برای ریخته گری شمش های فلزات گرانبها در دستگاه ریخته گری شمش طلا در خلاء ساخته شده اند. ریژه های شمش طلا در اندازه ها و شکل های مختلف وجود دارد که اکثرا با درب همراه هستند. قالب های میله ای(شمش) برای تمام ظرفیت های ریخته گری شمش طلا مناسب هستند. کوچک، متوسط ​​و بزرگ، از 100 گرم تا 1 کیلوگرم.

ریژه های انجماد طلا  اغلب با گرافیت دانه ریز ساخته می شوند و دارای روکش بسیار صاف است که باعث می شود شمش های فلزات گرانبها ظاهری صاف و تمیز داشته باشند. از قالب گرافیت برای ساخت شمش های طلا، نقره، مس، پلاتین و سایر فلزات استفاده می شود.

خاکستر گرافیت (یعنی اجزای قالب شمش طلا) کمتر از 0.1٪ است که این بدین معنی است که فلزات گرانبها شما در طول فرآیند ریخته گری آلوده نمی شوند.

قالب دارای ویژگی خود روانکاری مناسب است که باعث می شود شمش های طلا پس از ریخته گری و مقاومت در برابر سایش به راحتی جدا شوند.

برخی از تصورات غلط رایج در مورد گرافیت وجود دارد. یک تصور غلط رایج این است که گرافیت ضعیف است و به راحتی آسیب می بیند. گرافیت دارای یک ساختار کریستالی است که بسیار سفت و سخت است و ابعاد خود را به خوبی حفظ می کند. گرافیت بسیار مستحکم است و می تواند مقدار قابل توجهی تنش را تحمل کند. علاوه بر این تصورات غلط، معمولاً تصور می‌شود که طول عمر قالب گرافیتی نسبتاً کوتاه است. این یک تصور غلط است. اگر کاهش هزینه تولید قالب گرافیتی در نظر گرفته شود، هزینه هر اجرا به مراتب بهتر از سایر مواد است.

قالب های گرافیتی دارای ویژگی های زیر است:

مقاومت در برابر شوک حرارتی عالی، هدایت حرارتی و هدایت الکتریکی عالی، ضریب انبساط حرارتی پایین، خواص خود روانکاری به گونه ای که شمش های ریخته گری به راحتی قابل جابجایی هستند، وزن سبک، پایداری شیمیایی خوب و مقاومت در برابر خوردگی در برابر حلال های اسیدی و قلیایی.

عوامل مختلفی در تعیین طول عمر قالب شمش طلا وجود دارد. از ترکیب مواد ریخته‌گری گرفته تا دمای ریخته‌گری گرفته تا سرعت خنک‌سازی، همگی بر عمر قالب گرافیت تأثیر می‌گذارند. به طور کلی، ریژه های گرافیت می توانند به طور مداوم بیش از 100 ساعت کار کنند. قالب های گرافیتی شمش طلارا نیز می توان مجدداً برای سطوح صاف تراشید و دوباره استفاده کرد.

سایر مشخصات قالب گرافیتی عبارتند از:

ترشوندگی کم: به منظور جلوگیری از چسبیدن و شکستن شمش های ریخته گری، مواد قالب باید چسبندگی ضعیفی به فلز در حال انجماد داشته باشند. این مورد با خیس شدن کم قالب توسط فلز مایع به دست می آید. گرافیت توسط اکثر فلزات و آلیاژهای غیرآهنی مذاب خیس نمی شود. آلیاژهای آهنی به دلیل واکنش با کربن، گرافیت را مرطوب می کنند. گرافیت همچنین توسط آلیاژهای حاوی نیکل، روی یا قلع خیس می شود.

هدایت حرارتی بالا: رسانایی حرارتی مواد قالب باید به اندازه کافی بالا باشد تا گرما را سریع حذف کند.

ضریب انبساط حرارتی کم: انبساط حرارتی کم مواد قالب به جلوگیری از اعوجاج شکل قالب کمک می کند.

ماشین کاری خوب: گرافیت به راحتی ماشین می شود. پرداخت ظریف سطح داخلی قالب برای کاهش ترشوندگی و اصطکاک مواد مهم است.

قالب های ریژه گرافیتی مناسب برای مذاب انواع فلزات مس، نقره، طلا و … استفاده میشود.

نحوه انتخاب قالب برای ریخته گری میله طلا

قالب شمش طلا گرافیتی می تواند چهار حفره، دو حفره و یک حفره در یک قالب داشته باشد. اندازه تولید شما قالب انتخابی را تعیین می کند. قالب شمش طلای چهار در یک گرافیتی برای تولید شمش بزرگ که در آن بسیاری از شمش‌های طلا باید در آن واحد ریخته‌گری شوند، مناسب است.

این قالب به ریخته گری چندین شمش طلا برای صرفه جویی در هزینه و زمان تولید کمک می کند. قالب شمش طلا تک حفره ای را می توان برای کاربردهای ریخته گری کوچکتر استفاده کرد. وزن هر شمش طلا به فلزی که با آن کار می کنید و اندازه فلز در هر حفره بستگی دارد.

شمش ها معمولا گرد، مربع یا مستطیل شکل هستند. هر شمش مقدار مشخصی فلز را تشکیل می دهد.

سایز های مختلف ریژه مستطیلی
سایز های مختلف ریژه مستطیلی

 روش های تولید شمش طلا

شمش های طلا ریخته گری معمولاً از طلای ذوب شده تولید می شوند. با این حال، حالت تولید ممکن است بر اساس اندازه تولید، منابع موجود و سایر عوامل متفاوت باشد. از آنجایی که شمش‌های بزرگ طلا معمولاً با وزن تقریبی تولید می‌شوند، روش ساخت معمولاً با روشی که برای ریخته‌گری طیف‌های کوچک‌تر شمش‌های طلا اتخاذ می‌شود، متفاوت است.

برای تولید انبوه شمش های طلا، طلا در یک بوته نگهدارنده بزرگ ذوب می شود. کوره های القایی برای ذوب فلزات گرانبها استفاده می شود. با کج کردن بوته نگهدارنده، فلز گرانبها به یک بوته انتقال از قبل گرم شده منتقل می شود. استفاده از زیر بوته ضروری است، طلای ذوب شده در بوته انتقال از طریق شعله گاز در قالب های شمش طلا از قبل گرم شده و پوشانده شده ریخته می شود. قالب شمش طلا در حین ریختن روی یک سطح در حال تعادل قرار می گیرد. هنگامی که ترازو وزن مورد نیاز طلا یا نقره را ثبت کرد، ریختن متوقف می شود. چند ثانیه پس از ریختن، قالب شمش طلا کج می شود تا شمش طلا ریخته گری شده آزاد شود.

برای تولید شمش های قیمتی متوسط ​​و کوچک، طلای تصفیه شده که با خلوص لازم مورد سنجش قرار گرفته است به دانه ها یا قطعات کوچک برش داده می شود که به طور مستقیم در قالب های شمش طلا گرافیتی وزن می شود.

ساخت ریژه
ساخت ریژه

خلوص طلا

هنگامی که خلوص طلای خود را پیدا کردید، نمی توانید هر روشی را برای ریخته گری انتخاب کنید یا هر نوع قالبی را انتخاب کنید که می تواند منجر به آلودگی طلا یا از بین رفتن فلز گرانبها شود.

دیاگرام فازی طلا- نقره- مس
دیاگرام فازی طلا- نقره- مس